6 min.
W tak dynamicznej rzeczywistości, w której tempo pracy jest niemal nieustanne, często zapominamy o jednym z najważniejszych aspektów naszego życia zawodowego i prywatnego – odpoczynku. Wciąż usłyszeć możemy, że „bez pracy nie ma kołaczy” czy „wyśpisz się po śmierci”. Wybrzmiewa to zwłaszcza wśród freelancerów, którzy często podejmują się wielu projektów jednocześnie i w takim wypadku znalezienie czasu na odpoczynek może być wyzwaniem.
Z drugiej strony bywa też tak, że łączymy odpoczynek z bezczynnością – i ona nas przeraża! A czas spędzony na nic-nie-robieniu wydaje się być czasem straconym. Co niektórzy nie dają sobie przyzwolenia na nawet chwilowe lenistwo, a odpoczynek traktują jako słabość. No ale w końcu nadchodzi taki moment, że organizm jest tak zmęczony, że z wielką trudnością przychodzi mu nawet regeneracja.
A uwierz mi, że deficyt odpoczynku ciężko nadrobić. Tak samo, jak nie da się kilku dni z małą porcją snu zrekompensować spaniem 24h. Dlatego właśnie warto zrozumieć, dlaczego odpoczynek jest nie tylko luksusem, ale wręcz koniecznością dla zachowania wysokiej wydajności, kreatywności i zdrowia psychicznego.
Praca mózgu a odpoczynek
Mózg potrzebuje odpoczynku, aby funkcjonować efektywnie. Praca w branży IT często wymaga intensywnego myślenia analitycznego, rozwiązywania złożonych problemów i podejmowania sprawnych decyzji. Jednak nasz mózg nie jest stworzony do nieustannej aktywności. Badania neurobiologiczne wykazują, że odpoczynek i sen odgrywają kluczową rolę w procesach zapamiętywania, przetwarzania informacji i odbudowy mózgu. Podczas odpoczynku mózg wykonuje gigantyczną pracę polegającą na tworzeniu nowych lub reorganizowaniu już istniejących połączeń między komórkami nerwowymi. A to pomaga w procesach uczenia się i wpływa na emocjonalną równowagę.
Odpoczynek ma również istotny wpływ na naszą wydajność. Dane wykazują, że regularne przerwy od pracy pomagają w redukcji stresu i poprawie koncentracji. Badanie opisane w Harvard Business Review [1] wykazało, że pracownicy, którzy mieli regularne przerwy w trakcie dnia, byli bardziej produktywni, skupieni i kreatywni. W rzeczywistości, według tej samej analizy, przerwy w pracy przyczyniały się do wzrostu produktywności o 13% oraz zwiększenia poziomu kreatywności i innowacyjności. Wniosek jest prosty: kiedy jesteśmy wypoczęci, nasza zdolność do skupienia się i podejmowania trafnych decyzji wzrasta. Ponadto odpoczynek daje nam czas na refleksję, co może prowadzić do nowych pomysłów i rozwiązań problemów, co jest szczególnie ważne w kreatywnej pracy.
Odpoczynek ma również pozytywny wpływ na nasze zdrowie psychiczne. Chroniczny stres może prowadzić do wypalenia zawodowego, problemów zdrowotnych i spadku motywacji. A właśnie regularny odpoczynek pomaga złagodzić stres, obniża poziom kortyzolu (hormonu stresu) we krwi i poprawia nasze samopoczucie.
Odpoczynek mentalny i fizyczny
Tak sobie myślę, że odpoczynek możemy podzielić na taki fizyczny, kiedy to nasze ciało po prostu się regeneruje, jak i odpoczynek mentalny. Co ciekawe, czasami zmęczenie naszego ciała (np. poprzez aktywność fizyczną) może okazać się najlepszą drogą do odpoczynku naszej głowy – bo odrywamy się w ten sposób od codzienności i skupiamy tylko na wysiłku fizycznym. Umysł i ciało mają na siebie wzajemnie wpływ, więc jeśli czujesz w środku złość, niepokój, zdenerwowanie, to Twoje ciało będzie spięte i sztywne. Jeśli natomiast Twoje ciało jest zmęczone, głowa będzie mniej wydajna i w ramach protestu będzie domagała się przerwy.
Tak sobie myślę, że taki mentalny urlop jest niezbędny każdemu z nas – pomaga złapać dystans do tego, co się dzieje i zdobyć siły na to, co nadchodzi. Zmęczenie powoduje, że działamy na autopilocie i mamy zwolniony refleks. Za to wysłanie umysłu na krótki urlop sprawia, że wzrasta kreatywność i obniża niepokój. Zauważ, że świeże pomysły zazwyczaj przychodzą nam do głowy nie wtedy, gdy intensywnie ją wytężamy, a wtedy gdy dajemy myślom swobodnie płynąć – pod prysznicem, podczas sportu, przy zasypianiu czy jakiejkolwiek czynności, która jest dla nas przyjemna.